the seventeenth letter of the alphabet, and the twelfth of the consonants;
eighty, eightieth.
Գիր բաղաձայն, անուանեալ Ձա, կամ Ձայ, միջակ ըստ հնչմանն ի մէջ բարակ եւ յոյր տառից. եւ կիսաձայն կամ կրկնակ՝ իբրու բաղկացեալ ի տառիցս ծ, ց. կամ ս, զ, ծ.
Ձայ՝ միջակ է սէի, զայի, եւ ցոյի. վասն զի քան զսէն եւ զզայն թաւ է, եւ քան զցոյն լերկ. (Թր. քեր.։)
Ձ. Լծորդ գտանի ընդ ծ. մանաւանդ յորժամ կայցէ ձ զկնի ն տառի, զի յայնժամ մեղմ հնչի. վասն որոյ եւ անխտիր գրի, Ինձ, ընձու, ինձ. ընծու. խնձոր, խնծոր. ընձայ, ընծայ. տանձ, տանծ. պանծալ, պանձալ. ծանծաղ, ծանձաղ. գծուծ, գձուձ. եւ այլն։
Ձ. Հեռապէս երբեմն լծորդ գտանի ընդ խ. զի ձաղ, ծաղր, եւ խաղ, միաբանին ի նշանակութեան. որպէս եւ ձիւն, ձեռն, ձմեռն, ձիր. ըստ յն. է խիօն, խիռ, խիմօն. լտ. հիէմս. եւ ձիր. յն. խարիս. լտ. կրացիա եւ այլն։
Ձ. ձ իբրեւ նշանակ թուոյ՝ է Ութսուն, կամ ութսներորդ։
Ձ. յօդիւ՝ ըստ անուանն ի դէպ եկեալ բառիս Ձայն՝ տեղի գտանէ ի խրատս խորհրդաւորս.
Ձա՛յն տիրական ասէ եհաս, առ ի ստորին հողանիւթեայս։ Ձայնէ առ քեզ մանուկ ուշիմ, թէ ականջօք լո՛ւր ըզբանս իմ. (Շ. այբուբ.։)